zspporajow@gmail.com (75) 77-38-223 | (75) 77-38-227

Dzielnica od 1924 do 1945

Osiedle

Ulica i nr domu Właściciel Rok budowy Uwagi
(Stan 1938)
Am Lager
1 Pilz Maria 1926 Os. wojsk.
3 Böhme Willy 1926

“
5 Haupt Kurt 1926

“
7 Dreßler Hedwig 1926

“
9 Burchert Ludwig 1930
11 Büchold Heinrich 1934
13 Lorenz Richard 1934
15 Hoffmann Walter 1934 Szewstwo
15a Detmutz Paul 1934
17 Scholze Richard 1930 Betoniarnia żużlowa
19 Walter Alfons 1930

“
21 Brocksch Maria 1930

“
23 Schröer Selma 1930

“
25 Schmelzer Robert 1930

“
27 Schiffner Alwin 1930

“
29 Hoffmann Paul 1930
31 Quitt Max 1930
33 Krumbmüller Wilhelm 1929
35 Schuster Ruth 1934
37 Zschiesche Alfred 1934
39 Kluttig Max 1934
41 Cilius Otto 1934
43 Anders Erwin 1934
45 Lucke Hedwig 1935
47 Dreßler Martin 1935
49 Römer Rudolf 1940
51 Os. wojskowe 1940
53 “ “ 1940
55 “ “ 1940
57 “ “ 1940
59 “ “ 1940
61 “ “ 1940
63 “ “ 1940
65 “ “ 1940
67 “ “ 1940
69 “ “ 1940
71 “ “ 1940
73 “ “ 1940
96 Os. wojskowe 1940
94 “ “ 1940
92 “ “ 1940
90 “ “ 1940
88 “ “ 1940
86 “ “ 1940
84 “ “ 1940
82 “ “ 1940
80 “ “ 1940
78 “ “ 1940
76 Richter Hermann 1937
74 Morche Richard 1937
72 Schwan Walter 1935
70 Helbig Reinhold 1935
68 Zipser Willy 1935
66 Henschke Friedrich 1935
64 Hübner Richard 1937
62 Schönfelder Otto 1937
60 Lorenz Erich 1930
58 Schlange Erich 1929
56 Fiebiger Walter 1930
54 Nosek Hans 1927
52 Bradler Josef 1927
50 Lobeck Hermann 1930
48 Hochauf Ewald 1930
46 Krause Adolf 1933
44 Schreiber Walter 1933
42 Hoffmann Walter 1933
40 Münnich Heinrich 1933
38 Schulze Hermann 1933
36 Klette Alma 1933
Am Teich
5 Rudolph Bernhard 1927
7 Ender Ernst 1927
20 Bürger Ida 1927
18 Seits Ernst 1927
16 Heldt Franz 1927
14 Schubert Gustav 1927
12 Demuth Emil 1933 )
10 Gentsch Paul 1933 )
8 Tannert Anna 1933 )
6 Leuschner Max 1933 ) tak
4 Steudner Hildegard 1933 ) zwana
2e Flaum Johann 1933 ) Hala
2d Bau Bernhard 1933 ) Zeppelin
2c Junge Anna 1933 )
2b Zestermann Reinhold 1933 )
2a Pospischil Josef 1933 )
2 Müller Lucie 1933 )
An der Lehne
1 Radtke Reinhold 1928
2 Pietschmann Richard 1934
3 Neumann Paul 1928
5 Heinrich Reinhard 1928
7 Freund Alfred 1928
9 Fiedler Hellmuth 1928
11 Neumann Oskar 1934
Ankerweg
1 Heller Walter 1939
3 Saks. Tow. Dom. 1936
5 Saks. Tow. Dom. 1936
Baltenweg
1 Kretschmer Rudolf 1927 Beton Żużlowy

Sklep spożywczy
3 Reiser August 1927 Dom drewniany
5 Dr Plischke Georg 1927

“
7 Halmann Berta 1928

“
9 Kairies Oswald 1928

“
11 Neubert Paul 1928 )
13 Zichner Juliane 1928 )
15 Hawranke Anna 1928 )
17 Gebhardt Hedwig 1928 )
19 Janeschik Josef 1928 ) domy
21 Schönfelder Alwin 1928 ) z betonu
23 Endert August 1928 ) żużlowego
25 Reh Theodor 1928 )
27 Bischoff Oskar 1928 )
29 Anders Gustav 1928 )
32 Khin Oskar 1941
30 Böhm Alfred 1941
28 Müller Emil 1941
26 Holtz Martin 1941
24 Reuter Charlotte 1941
22 Kretschmer Eduard 1941
20 Schwenke Herbert 1941
18 Hampel Rudi 1941
16 Matthäi Gottfried 1941
14 Müller Christie 1941
12 Hempel Hermann 1927 Przewoźnik
10 Stolle Gustav 1928
8 Köbisch Paul 1928
6 Kratzer Alwin 1933
4 Steinert Kurt 1927 Dom drewniany
2 Hartig Karl 1927 Dom z betonu żużlowego
Friedenstraße
2 Löffler Johannes 1927 )
4 Schöbel Milada 1927 )
6 Kirchner Willy 1927 )
8 Ruhl Otto 1927 ) Handel wyrobami
10 Göner Oskar 1927 ) tekstylnymi
12 Hieke Heinrich 1927 )
14 Müller Emil 1927 )
16 Weinert Paul 1927 )
18 Ginel Oskar 1927 ) Domy
20 Schmidt Friedrich 1927 ) z betonu
22 Matschke Bruno 1927 ) żużlowego
24 Lehmann Reinhard 1927 )
26 Linke Berta 1927 )
Friedersdorfer
Straße
2 Donath August 1927
4 Miasto Zittau 1927
6 Hoffmann Hermann 1927
8 Schwarzach Oswald 1927
10 Pfalz Max 1927
12 Zimmermann Albert 1927
Heimkehrerweg
1 Senfleben Otto 1926 Os. wojskowe
3 Nocke Alwin 1926 “
5 Pakoßnick Paul (spadkobiercy) 1926

“
7 Schulze Hans 1926

“
9 Blümel Fritz 1926

“
11 Klein Rosa 1926

“
13 Hantsch Willy 1926

“
15 Bischoff Paul 1926

“

“
14 Donath Josef 1926

“
12 Hausmann Rudolf 1926

“
10 Eckert – spadkobiercy 1926

“
8 Meusel Friedrich 1926

“
6 Theurich Hermann 1926

“
4 Biener Paul 1926

“
2 Schlecht Willy 1927 Masarnia
Scheerstraße
1 Saks. Tow. Dom. 1936
3 “ “ “ 1936
5 “ “ “ 1936
7 “ “ “ 1936
9 “ “ “ 1936
11 “ “ “ 1936
13 “ “ “ 1936
15 “ “ “ 1936
“ “ “ 1936
14 “ “ “ 1936
12 “ “ “ 1936
10 “ “ “ 1936
8 “ “ “ 1936
6 “ “ “ 1936
4 “ “ “ 1936
2 “ “ “ 1936
Do 1935 Russenstraße później Tannenbergerstraße
1 Hänsch Friedrich 1928
3 Stübner Wilhelm 1928
5 Müller Karl 1928
7 Kleint Arthur 1929 )
9 Rolle Paul 1929 )
11 Hoffmann Alexander 1929 ) Domy
13 Gebhardt Fritz 1929 ) z betonu
15 Leistner Elizabeth 1929 ) żużlowego
17 Kasper Friedrich 1929 )
19 Krause Arthur 1929 )
21 Junghans Martha 1929 )
23 Rössel Paul 1929 )
25 Pohl Wilhelm 1929 )
27 Gössel Ewald 1934
29 Fischmann Carl 1934
31 Golbs Johannes 1934
33 Budowa
35 Kriegerow Otto 1937
37 Rößler Erich 1937
39 Neumann Erich 1936
41 Fehrmann Alfred 1936
36 Hänsch Richard 1939
34 Schurz Edwin 1939
32 Lehmann Osmar 1938
30 Zieschang Gerhard 1938
28 Petzold Erich 1937
26 Herfurth Max 1937
24 Ulbrich Johannes 1933
22 Grundmann Wilhelm 1934
22a Berndt Helene 1934
20 Naß Hermann 1927
18 John Wilhelm 1929 )
16 Pfeiffer Richard 1929 )
14 Kahl Hans 1927 )
12 Mittag Paul 1927 ) Domy
10 Scherz Hugo 1927 ) z betonu
8 Mühlberger Arno 1927 ) żużlowego
6 Scholze Emma 1927 )
4 Theilig Richard 1927 )
2 Hänisch Friedrich 1927 )
Tirpitzstraße
1 Saks. Tow. Dom. 1936
3 “ “ “ 1936
5 “ “ “ 1936
7 “ “ “ 1936
9 “ “ “ 1936
16 “ “ “ 1936
14 “ “ “ 1936
12 “ “ “ 1936
10 “ “ “ 1936
8 “ “ “ 1936
6 “ “ “ 1936
Ullersdorfer Straße
2a Bowling Hermann 1934 Piekarnia
2b Hempel Hermann 1936 Sklep Spoż.
18 Miasto Zittau 1928 Drogeria
16 Spółdzielnia Konsum. 1928 Konsum
14 Helbing Erich 1927 Fryzjer
Wiener Straße
23 Lehmann Gustav 1927
25 Will Bruno 1929
27 Sperlich Ewald 1929
29 Sünder Georg 1929
31 Möse Richard 1929
38 Wagner Paul 1933
36 Scheunig August 1933
34 Anders Rudolf 1933
32 Brander Gustav 1933
30 Paul Richard 1931
28 Röthig Heinrich 1931
26 Rolke Oswald 1931
24 Arnold Martha 1931 Sklep nabiał.
22 Meusel Johannes 1930
20 Prinz Paul 1930
18 Menzel Anna 1930
16 Söhnel Richard 1930
14 Schmiechen Paul 1928
12 Strauß Oswald 1928 Sklep instal.
10 Gnauck Hedwig 1932
8 Seidel Paul 1928
6 Linke Alfred 1927 Dom ze stali
4 Budowa

Źródło:

  • Książka adresowa Miasta Zittau 1938
  • Archiwum miejskie Zittau IIc-I-21 Nr 116.001-019 Dział 266/10
  • Archiwum miejskie Zittau IIc-I-21 Nr 116.020-070 Dział 266/10, 10a, 11
  • Archiwum miejskie Zittau IIc-I-21 Nr 116.071-0118619 Dział 266/12
  • Archiwum miejskie Zittau IIc-I-21 Nr 116.088-094 Dział 266/12a
  • Archiwum miejskie Zittau IIc-I-21 Nr 116.095-096 Dział 266/13
  • Archiwum miejskie Zittau IIc-I-21 Nr 116.098-124 Dział 266/14
  • Archiwum miejskie Zittau IIc-I-21 Nr 116.138-158 Dział 266/15
  • Archiwum miejskie Zittau IIc-I-21 Nr 116.159-173 Dział 266/16
  • Archiwum miejskie Zittau IIc-I-21 Nr 116.183-222 Dział 266/17
  • Archiwum miejskie Zittau IIc-I-21 Nr 116.223-236 Dział 266/19
  • Archiwum miejskie Zittau IIc-I-21 Nr 116.238-247 Dział 266/20
  • Archiwum miejskie Zittau IIc-I-21 Nr 116.272-278 Dział 266/21
  • Archiwum miejskie Zittau IIc-I-21 Nr 116.279-293 Dział 266/22

 

Domy

Przed rozpoczęciem budowy osiedla Porajów duży składał się z 39 domów.1)

Potem co roku przybywało więcej:

1930

147 domów 2)

1938

254 domy

 z ok. 460 gospodarstwami domowymi 3)

1943

292 domy 4)

Jeśli przyjmie się przeciętnie 3 osoby w gospodarstwie domowym, to Porajów Duży liczył około 1500 mieszkańców. Dokładniejszych danych nie udało się uzyskać. Architekt i mistrz budowlany Birnbaum z Zittau od roku 1927 do 1930, na ulicach Am Lager, Baltenweg, Friedenstraße oraz Russenstraße postawił 48 domów z betonu szlakowego. Taki rodzaj budownictwa jest tańszy od tradycyjnego budownictwa z cegły. W ten sposób można było wybudować dom pod klucz o powierzchni mieszkalnej 61 m2 z 86 m2 pomieszczeń dodatkowych (łącznie z piwnicą, strychem i szopą) za 10300 RM. Dochodzi do tego jeszcze ok. 1150 RM kosztów za nabycie gruntu oraz przyłączeń.

Dzięki bardzo korzystnym kredytom, miesięczne obciążenia z tytułu odsetek i amortyzacji wynosiły poniżej 30 RM. 5)

Pomimo, jak na tamte czasy, bardzo korzystnych warunków kredytowych, do roku 1934 8 domów zostało zlicytowanych w drodze postępowania egzekucyjnego. 6)

Oprócz domów z betonu żużlowego, wybudowano również 3 domów drewnianych (Baltenweg) oraz jeden dom ze stali (Wiener Straße). Pozostałe domy zostały zbudowane z cegły.

Ulice na terenie osiedla wykonano z tłucznia, częściowo w formie ścieżek.

W 1928 na łąkach przy Nysie zbudowano oczyszczalnię dla Porajowa. Oczyszczaniu podlegały głównie ścieki z gospodarstw domowych, ponieważ tylko nieliczne domy posiadały toalety ze spłukiwaniem . 7)

Dopiero w 1930 roku podłączono Porajów do miejskiej sieci gazowej. 8)

Źródło:

  1. Książka adresowa z Zittau 1926
  2. Książka adresowa z Zittau 1930/31
  3. Książka adresowa z Zittau 1938
  4. Archiwum miejskie Zittau IIc-I-26 Nr 5 tom 5, Dział 268/10
  5. Archiwum miejskie Zittau Domy i ogrody. Załącznik do Związku Rzeszy z 25 września 1929
  6. Wiadomości z Zittau z 1929-1930
  7. Wiadomości z Zittau z 9 czerwca 1928
  8. Wiadomości z Zittau z 21 grudnia 1929

Zakład komunikacji autobusowej

Z posiedzenia radnych miasta w czerwcu 1928 doniesiono, że mieszkańcy wyrazili życzenie, by ustanowić linie autobusową do Porajowa. 1) W styczniu 1929 ponownie dyskutuje się na ten temat na posiedzeniu radnych miasta. 2)

W grudniu 1929 roku uchwalono ostatecznie od marca 1930 ustanowić na próbę specjalne kursy do Porajowa. 3) Nagle w gazecie ogłoszono, że od 6 stycznia 1930 roku otwiera się linię z 11 kursami w dni robocze. Cena kursu wynosi 20 Pf za jazdę w jedną stronę. 4) radni obawiali się przy tym, że będzie konieczne duże dofinansowanie. W marcu stwierdzono, że dofinansowanie utrzymało się w rozsądnych granicach, mianowicie w styczniu 112 RM a w lutym 236 RM. 5)

W maju 1930 stwierdzono, że korzystanie z linii pogorszyło się i ograniczono rozkład jazdy. 6)

W październiku 1937 roku napisano w gazecie, że z początkiem zimowego rozkładu jazdy, wznawia się linię Rynek – Porajów. Oznacza to, że w miesiącach letnich kursy były wstrzymane.

W 1942 roku autobusy miejskie przestawiono na napęd gazowy. Pojemniki z gazem znajdowały się w konstrukcji dachowej.8) Na przystankach końcowych, również w Porajowie, istniała możliwość zatankowania.

Źródło

  1. Wiadomości z Zittau z 23 czerwca 1928
  2. Wiadomości z Zittau z 5 stycznia 1929
  3. Wiadomości z Zittau z 21 grudnia 1929
  4. Wiadomości z Zittau z 3 stycznia
  5. Wiadomości z Zittau z 22 marca 1930
  6. Wiadomości z Zittau z 9 maja 1930
  7. Wiadomości z Zittau z 1 października 1937
  8. Wiadomości z Zittau z 1 lipca 1942

Związki

Powszechny Związek Gimnastyczny Zittau – Porajów

Założone 14 listopada 1927. 1) Dopiero 24 grudnia 1929 dokonano wpisu do Rejestru Związkowego Zittau. 2)

Przewodniczący Arno Pritze od założenia do 1940.

Oprócz występów gimnastycznych w “Lämmchen” oraz na Walnych Zgromadzeniach, organizowano uroczystości Bożonarodzeniowe, obchody rocznicowe założenia organizacji, turnieje, zawody sportowe na placu sportowym, wieczory dyskusyjne, uroczystości letnie oraz wieczory poświęcone ojczyźnie.

W roku 1934 zaczęto budowę placu sportowego na terenie kopalni glinki. Cegielnia udostępniła przenośne platformy i tory. Członkowie przepracowali ogólnie 7000 roboczogodzin. 3) Uroczystość otwarcia placu odbyła się w 1936 roku. 4) W tym czasie związek liczył 211 członków. 5)

W 1940 nastąpiło dobrowolne połączenie ze związkiem gimnastycznym “Jahn” z Zittau, ponieważ ze względu na różnorodne zatrudnienie członków, istnienie związku w Porajowie było zagrożone. 6)

Związek Gimnastyczno-Sportowy Pracowników w Porajowie

Również ten związek musiał być założony w 1927 roku, ponieważ w notatce z posiedzenia z października 1932 roku wspomina się o 5 uroczystości w “Lämmchen” z okazji założenia. 7)

Związek Tytoniowy “Przyjaźń”

Nie można było znaleźć danych dotyczących czasu założenia. Pierwsza wzmianka nastąpiła w 1920 roku. Poinformowano w niej, że Klub Tytoniowy w Sali “Lämmchen” wystawił przedstawienie szopki Bożonarodzeniowej. 8)

Związek zorganizował w 1933 gwiazdkę Bożonarodzeniową dla dzieci. W tym czasie przewodniczącym był Willy Gebauer. 9)

W książce adresowej Zittau z 1935 roku dalej widniał ten związek. Przewodniczącym w tym czasie był Willy Schlecht. 10)

Związek Sadowników i Ogrodników Zittau – Porajów Duży.

Prowadzący: Walter Fiebiger.

Nie można było ustalić czasu założenia, ale od 1935 roku wymienia się go w książce adresowej i artykułach prasowych. 10)

Oprócz zebrań i fachowych wykładów, związek organizował zwiedzanie ogrodów, podczas których udzielano porad szczególnie dotyczących prac w sadownictwie. Od 1938 związek wspomina się pod nazwą “Związek Ogrodników, Grupa Fachowa Sadowników Zittau – Porajów. 11)

Źródło:

  1. Wiadomości z Zittau z 17 listopada 1927
  2. Wiadomości z Zittau z 31 stycznia 1930
  3. Wiadomości z Zittau z 8 listopada 1932
  4. Wiadomości z Zittau z 23 czerwca 1936
  5. Wiadomości z Zittau z 15 – 16 lutego 1936
  6. Wiadomości z Zittau z 29 stycznia 1940
  7. Gazeta Zittau z 28 października 1932
  8. Poranna gazeta z Zittau z 28 grudnia 1920
  9. Wiadomości z Zittau z 19 grudnia 1933
  10. Książka adresowa Zittau 1935
  11. Wiadomości z Zittau z 1 lutego 1938

Okres nazizmu i II wojny światowej

Już w kwietniu 1933 policja i SS przeprowadzały przeszukiwania w domach członków partii marksistowskiej. Wiele osób zostało zabranych przez służby bezpieczeństwa. 1)

Jeszcze na długo przed wojną, racjonowano masło. Na osobę przysługiwała 1 sztuka na tydzień. Masło otrzymywało się tylko w tym sklepie, w którym rodzina była zarejestrowana.

Od lipca 1935 skrzynki pocztowe pomalowane były na czerwono. 2)

Zgodnie z zarządzeniem z 11.09.39 opony pojazdów wymeldowanych, należało skonfiskować i zgłosić to.

W 1940 roku w wielu ogłoszeniach informowano, że wydane dla ludności maski przeciwgazowe należało zwrócić, by uchronić przed uszkodzeniem. 3)

Monety z czystego niklu zabierano od roku 1940.

Początek roku szkolnego został przełożony od świąt Wielkanocnych na czas po długich feriach. 4)

W lutym 1941 wydano ogłoszenie o obowiązku meldowania maszyn do pisania. 5)

W grudniu 1941 zażądano od ludności oddawania dla Wehrmachtu nart oraz butów do nart. 6)

2- i kilkuosobowe sanie należało oddać dla Wehrmachtu. 7)

Od 1.03.42 monety miedziane nie są już środkiem płatniczym i zostają odebrane.. 8)

W lutym 1943 wydano odezwę do wszystkich niezatrudnionych mężczyzn w wieku od 16 do 65 lat oraz niezatrudnionych kobiet między 17 i 45 rokiem życia, by zameldowali się do zadań związanych z obroną Rzeszy. 9)

Ogłoszono, że w zakładach fryzjerskich nie wolno było już wykonywać trwałych ondulacji. 10)

Starsi uczniowie mogą być zatrudniani do pomocy dla Luftwaffe. 11)

W 1943 wprowadzono słoiki. 12)

Kody pocztowe wprowadzono od stycznia 1944. 13)

W wyniku zbyt słabych zbiorów, od marca 1944 ograniczono przewidziany przydział ziemniaków. 14)

Podróże prywatne powyżej 100 km, od lata 1944 wymagają zezwolenia.

Wprowadzenie 60-godzinnego tygodnia pracy. 15)

Obniżenie racji chleba do 2225 g/tydzień. 16)

We wrześniu 1944 zamknięto teatr. Wszystkie osoby związane z kulturą wysłano do przemysłu zbrojeniowego. 17)

W tym samym czasie wydano zezwolenie Führera do tworzenia szturmówek.18)

W grudniu 1944 wydano zarządzenie, że uczennice klasy ósmej z wyższych oddziałów można zatrudniać do prac związanych z wojną. 19)

W styczniu 1945 ogranicza się przydział węgla do ogrzewania gospodarstw domowych do 70%. 20)

Gazeta “Wiadomości z Zittau” w ciągu tygodnia składa się tylko z 2 stron. Tylko na koniec tygodnia jest obszerniejsza. 21)

Na Wielkanoc 1945 gazeta zostaje całkowicie wstrzymana.

W lutym 1945 ogłasza się, że przydzielone kartki żywnościowe muszą wystarczyć na 9 tygodni zamiast na 8. 22)

Źródło:

  • Wiadomości z Zittau z 12 kwietnia 1933
  • Wiadomości z Zittau z 15 lipca 1935
  • Wiadomości z Zittau z 1940
  • Wiadomości z Zittau z 13 stycznia 1941
  • Wiadomości z Zittau z 23 lutego 1941
  • Wiadomości z Zittau z grudnia 1941
  • Wiadomości z Zittau z 3 stycznia 1942
  • Wiadomości z Zittau z 20 kwietnia 1942
  • Wiadomości z Zittau z 13 lutego 1943
  • Wiadomości z Zittau z 12 lutego 1943
  • Wiadomości z Zittau z 15 lutego 1943
  • Wiadomości z Zittau z lipiec 1943
  • Wiadomości z Zittau z styczeń 1944
  • Wiadomości z Zittau z marzec 1944
  • Wiadomości z Zittau z 12 września 1944
  • Wiadomości z Zittau z 23 września 1944
  • Wiadomości z Zittau z wrzesień 1944
  • Wiadomości z Zittau z 25 września 1944
  • Wiadomości z Zittau z 7 grudnia 1944
  • Wiadomości z Zittau z 26 stycznia 1945
  • Wiadomości z Zittau z 29 stycznia 1945
  • Wiadomości z Zittau z4 lutego 1945

 

Wydarzenia szczególne

Na polu buraczanym, na południe od Porajowa, w czerwcu 1926 roku znaleziono szeroką motykę z wczesnej epoki kamienia łupanego, a 26 września, na tym samym polu znaleziono bączek napędzający do wrzeciona z glinki, prawdopodobnie z okresu wczesno-niemieckiego. 1)

Podczas prac związanych z układaniem kabla, jeden z pracowników doznał obrażeń, gdy bęben kablowy najechał mu na stopę, w wyniku czego zgniotło mu dużego palca u nogi. 2)

Z zamkniętej pralni skradziono nocą rower męski. 3)

Zderzenie rowerzysty i motocyklisty miało miejsce na styku ulic Kleinschönauer i Ullersdorfer, co skończyło się bez szwanku, tylko lekkimi otarciami skóry i niewielkimi szkodami rzeczowymi. 4)

Do niezbyt miłego zdarzenia doszło, gdy ze złości na gołębie przylatujące na grządki, miłośnik ogrodu, strzelił do gołębi z wiatrówki i na swoje nieszczęście, jednego trafił. Teraz musiał odpowiadać z kodeksu cywilnego i karnego, ponieważ strzelał w terenie zamieszkałym. 5)

Kilka dni temu zaginęło dwoje rodzeństwa, 6 i 7 letnie. Już kilkakrotnie uciekali rodzicom. 6)

W 1930 roku rada miejska zgodziła się na urządzenie alarmujące o pożarze dla Porajowa. Było to bardzo pilne, ponieważ mała straż pożarna z Porajowa nie wystarczała do zwalczania większych pożarów. 7)

Ochotnicza straż pożarna podjęła się ćwiczeń nocnych wraz z kolumną sanitarną sanitariuszy ze straży pożarnej z Zittau. Ćwiczeniem objęto dom mieszkalny z majątku, który wyratowano z pożaru spowodowanego uderzeniem pioruna. Ćwiczenie można było zakończyć bez obiekcji. 8) Zabawny przypadek wydarzył się, gdy koń uruchomił zadem urządzenie alarmujące o pożarze i zaalarmował straż pożarną. Nie można było wnieść oskarżenia przeciwko koniowi z powodu jego wybryku. 9)

Z zamkniętej szopy skradziono królicę zarodową z tatuażem na uchu, dwa inne króliki oraz rower męski. 10)

Z rozbiórki bocznicy kolejowej przy cegielni, handlarzowi materiałów sprzedano 100 podkładów kolejowych za 20 Pf za sztukę. Bezrobotni z Porajowa byli szczególnie oburzeni, ponieważ z chęcią uzupełniliby zapotrzebowanie na materiał grzewczy dzięki tanim podkładom. 11)

Większy pożar wybuchł 29 października 1932 roku o godzinie trzeciej u właściciela ogrodu Gebauera. Całkowicie spaliła się masywna stodoła. Przyjmuje się, że było to podpalenie. 12)

Ponowny wypadek wydarzył się u zbiegu ulic Kleinschönauer i Ullersdofer. Samochód osobowy jadący ulicą Ullersdorfer w kierunku Zittau, zderzył się z rowerzystą jadącym z ulicy Kleinschönauer. Rowerzysta upadł i doznał krwotoku z uda. Kierowca samochodu zawiózł go do lekarza. 13)

Znów fałszywy alarm pożarowy, wywołany przez urządzenie alarmowe. Tym razem wóz drewniany uderzył w słup urządzenia alarmowego. 14)

Burza z gwałtowną trąbą powietrzną poczyniła wiele szkód w Zittau. Również w Porajowie uszkodzone zostały dachy na wielu domach osiedlowych. 15)

W mieszkaniu sublokatorskim na Friedenstraße wybuchł 18 września 1936 roku, o godzinie 10.30, pożar. Ponieważ właściciel domu był nieobecny, straż pożarna musiała wejść siłą. Pożar zauważył jakiś chłopak, który natychmiast zaalarmował straż. 16)

Włamano się do sklepu Kretschmera, na Baltenweg 1. Skradziono papierosy, słodycze i alkohol. 17)

W stawie na Friedersdorfer Straße utopiło się 6 letnie dziecko. Dziecko jeździło na sankach i nie wróciło w południe. Podczas poszukiwań, jakaś kobieta zobaczyła dziecko w stawie. 18)

5 letni chłopiec, który biegł z gromadą dzieci obok oddziału wojska, został u zbiegu ulic Kleinschönauer i Ullersdorfer, potrącony i zraniony przez rowerzystkę. Rowerzystka pojechała dalej nie martwiąc się o dziecko. 19)

W 1941 roku powstał plan budowy szkoły w Porajowie. Szkoła miała otrzymać 16 klas, 2 kuchnie, 3 pracownie, plac sportowy i plac zabaw oraz inne wyposażenie. Jako miejsce przewidziano pola między przedłużeniem ulicy Baltenweg i Wiener Straße. Koszty ok. 1 mln RM. Do budowy nigdy nie doszło. 20)

19 letni mężczyzna ze strachu przed karą zatruł się gazem w domu swoich rodziców. Gaz przedostał się przy tym do sąsiedniego mieszkania i naraził 4 śpiące osoby na utratę życia. 21)

“Przechodząc” po południu przez ulicę Kleinschönauer skradziono kilka sztuk prania ze sznura. 22)

21 grudnia 1942 roku, wielodzietnej rodzinie na Wiener Straße 3, skradziono dorosłe króliki. 23)

28 grudnia, będący już w latach 50 tych ślusarz odebrał sobie życie wieszając się i jednocześnie odkręcając kurek gazu. 24)

Pozostawione, włączone żelazko było przyczyną pożaru. Na szczęście mieszkaniec tego domu włamał się do mieszkania i udało mu się ugasić ogień. 25)

Uczeń wjechał u zbiegu ulic Wiener i Ullersdorfer zbyt szybko i uderzył w autobus. Koło rozpadło się a uczeń odniósł szereg zewnętrznych obrażeń.26)

Źródło:

  1. Informacje Towarzystwa Historyczno-Muzealnego Nr 10-14 (1927-1932)
  2. Wiadomości z Zittau z 3 czerwca 1927
  3. Wiadomości z Zittau z 7 czerwca 1927
  4. Wiadomości z Zittau z 2 maja 1928
  5. Wiadomości z Zittau z 4 kwietnia 1930
  6. Wiadomości z Zittau z 20 września 1930
  7. Wiadomości z Zittau z 6 grudnia 1930
  8. Wiadomości z Zittau z 20 sierpnia 1931
  9. Wiadomości z Zittau z 1 października 1931
  10. Wiadomości z Zittau z 20 października 1932
  11. Gazeta Społeczna Zittau z 25 października 1932
  12. Wiadomości z Zittau z 28 października 1932
  13. Wiadomości z Zittau z 1 grudnia 1933
  14. Wiadomości z Zittau z 28 kwietnia 1934
  15. Wiadomości z Zittau z 17 czerwca 1935
  16. Wiadomości z Zittau z19-20 września 1936
  17. Wiadomości z Zittau z 15 lutego 1939
  18. Wiadomości z Zittau z 23 lutego 1939
  19. Wiadomości z Zittau z 29 lipca 1940
  20. Archiwum miejskie Zittau III-36-a1 Nr 56 Dział 509/2
  21. Wiadomości z Zittau z 8 stycznia 1942
  22. Wiadomości z Zittau z 3 sierpnia 1942
  23. Wiadomości z Zittau z 21 grudnia 1942
  24. Wiadomości z Zittau z 29 grudnia 1943
  25. Wiadomości z Zittau z 9 maja 1944
  26. Wiadomości z Zittau z 11 maja 1944

Osiedle Lusatia dla uchodźców

Osiedle Lusatia nie leżało na przedmieściach Porajowa lecz Zittau. Wynika to również z ksiąg adresowych Zittau, w których te ulice znajdują się w porządku alfabetycznym z innymi ulicami Zittau, które z kolei zebrane były pod nagłówkiem “Dzielnica Porajów Duży”.

Ponieważ Hitler znów zaczął zbrojenia, w 1936 Wehrmacht wystąpił z żądaniem, aby cywilni mieszkańcy zwolnili koszary Króla Ludwika, aby znów mogli zająć je żołnierze. 1)

W latach 20-tych panowało wielkie zapotrzebowanie na mieszkania. Z tego względu, również koszary Króla Ludwika były wynajmowane ludności jako mieszkania. Część z tych mieszkańców to uchodźcy z obozu uchodźców w Porajowie Dużym. Ponieważ ci ludzie zaliczali się do biednej ludności Zittau, mieszkania, które należało zorganizować, musiały być tanie. Dlatego wybudowano 86 domów w zabudowie szeregowej z mieszkaniami o różnej wielkości oraz 48 mieszkań w domach dwupiętrowych.

Ulica i nr domu Właściciel Rok budowy Uwagi
(Stan 1938)
Boelkerstraße
2 Saks. Tow. Dom. 1937 )
4 “ “ “ “ )
6 “ “ “ “ ) Domy
8 “ “ “ “ ) szeregowe
10 “ “ “ “ )
12 “ “ “ “ )
14 “ “ “ “ )
16 “ “ “ “ )
18 “ “ “ “ )
20 “ “ “ “ )
22 “ “ “ “ )
24 “ “ “ “ )
26 “ “ “ “ )
28 “ “ “ “ )
30 “ “ “ “ )
32 “ “ “ “ )
34 “ “ “ “ )
36 “ “ “ “ )
Büchnerstraße
1 Saks. Tow. Dom. 1937 )
3 “ “ “ “ )
5 “ “ “ “ )
7 “ “ “ “ )
9 “ “ “ “ )
11 “ “ “ “ )
13 “ “ “ “ )
15 “ “ “ “ )
17 “ “ “ “ ) Domy
19 “ “ “ “ ) szeregowe
21 “ “ “ “ )
23 “ “ “ “ )
25 “ “ “ “ )
27 “ “ “ “ )
24 “ “ “ “ )
22 “ “ “ “ )
20 “ “ “ “ )
18 “ “ “ “ )
16 “ “ “ “ )
14 “ “ “ “ )
12 “ “ “ “ )
10 “ “ “ “ )
8 “ “ “ “ )
6 “ “ “ “ )
4 “ “ “ “ )
2 “ “ “ “ )
Immelman-Platz
2 Tow. Bud. i Grunt. 1938 )
4 “ “ “ “ “ )
6 “ “ “ “ “ ) 2- piętrowe
8 “ “ “ “ “ ) po 4
10 “ “ “ “ “ ) mieszkania
12 “ “ “ “ “ )
Richthofenstraße
11 Tow. Bud. i Grunt. 1939 )
13 “ “ “ “ “ )
15 “ “ “ “ “ ) 2- piętrowe
17 “ “ “ “ “ ) po 4
19 “ “ “ “ “ ) mieszkania
21 “ “ “ “ “ )
Voßstraße Saks. Tow. Dom. 1937 )
1 “ “ “ “ )
3 “ “ “ “ )
5 “ “ “ “ )
7 “ “ “ “ )
9 “ “ “ “ )
11 “ “ “ “ ) Domy
13 “ “ “ “ ) szeregowe
15 “ “ “ “ )
17 “ “ “ “ )
19 “ “ “ “ )
24 “ “ “ “ )
22 “ “ “ “ )
20 “ “ “ “ )
18 “ “ “ “ )
16 “ “ “ “ )
14 “ “ “ “ )
12 “ “ “ “ )
10 “ “ “ “ )
8 “ “ “ “ )
6 “ “ “ “ )
4 “ “ “ “ )
2 “ “ “ “ )
Wüsthoffstraße
1 Saks. Tow. Dom. 1937 )
3 “ “ “ “ )
5 “ “ “ “ )
7 “ “ “ “ ) Domy
9 “ “ “ “ ) szeregowe
11 “ “ “ “ )
13 “ “ “ “ )
15 “ “ “ “ )
17 “ “ “ “ )
19 “ “ “ “ )
21 “ “ “ “ )
23 “ “ “ “ )
25 “ “ “ “ )
27 “ “ “ “ )
29 “ “ “ “ )
31 “ “ “ “ )
33 “ “ “ “ )
35 “ “ “ “ )
37 “ “ “ “ )
39 “ “ “ “ )

Wybudowano trzy typy domów szeregowych, które zewnętrznie prawie się nie różnią.

Typ I posiada kuchnię mieszkalną 12,6 m2, pokój 12,4 m2, sypialnię 8,4 m2, piwnicę, strych oraz ogród 100 m2. Powierzchnia mieszkalna 9×5 m.

Czynsz 18,50 RM miesięcznie 1)

Typ II jak wyżej, ale dodatkowo dobudowany pokój na poddaszu 14,0 m2,

Czynsz 21,50 RM miesięcznie 1)

Typ III, to domy narożne. Obejmują one kuchnię mieszkalną 14,o m2, pokój 18,5 m2, sypialnię 14,4 m2, piwnicę, strych i ogród od 250 do 500 m2. Podstawowa powierzchnia mieszkalna 9×7 m.

Czynsz 29 RM miesięcznie 1)

Mieszkania w domach dwupiętrowych składają się z kuchni mieszkalnej i dwóch pokoi. Niektóre mają jeszcze pokój na poddaszu. Czynsz 25 RM miesięcznie 2)

Źródło:

Archiwum miejskie Zittau IIc-I-25 Nr 1 Dział 268/3

Archiwum miejskie Zittau IIc-I-21Nr 116 Dział 266/24

Archiwum miejskie Zittau IIc-I-21 Nr 1116 Dział 266/23

Archiwum miejskie Zittau IIc-I-21 Nr 1116 Dział 266/25

  1. Wiadomości z Zittau z 19-20 września 1936
  2. Wiadomości z Zittau z 16 sierpnia 1938

 

%d bloggers like this: